In haar boek “Creating Effective Teams: A guide for Members and Leaders” zet onderzoekster Suzan Wheelan praktijkgericht en duidelijk uiteen hoe te handelen in de verschillende fases van groepsontwikkeling. Met name de leider dient zijn of haar gedrag duidelijk af te stemmen op de behoefte van de groep. Deze behoefte verschilt per fase.

De ontwikkeling van een team is volgens Wheelan te vergelijken met die van een kind dat volwassen wordt. De peutertijd en pubertijd zijn een voorbeeld van twee stadia die een mens tijdens het volwassen worden doorloopt. Beide stadia zijn van belang om als mens te groeien en om zelfstandig te leren functioneren. Een groep doorloopt soortgelijke stadia om “volwassen” te worden en om zelfstandig te leren functioneren.

Wheelan definieert vier fases met elk eigen thema’s en groepsdynamische eigenschappen.

De 4 fasen van teamontwikkeling volgens Wheelan:

  1. Dependancy and Inclusion
  2. Counterdependancy and Fight
  3. Trust and Stucture
  4. Work


Uiteenzetting van de fasen van Wheelan

Fase 1: Dependency and Inclusion

De eerste fase wordt gekenmerkt door de afhankelijkheid van groepsleden van de formele leider, door zorgen over veiligheid en vertrouwen en over

Fase 2: Counterdependancy & Fight

In de tweede fase beginnen groepsleden met het openlijk uiten van onderlinge onenigheid. Deze fase wordt Counterdependancy & Fight genoemd. De taak van de groep ligt hier in het opstellen van de gedragsnormen en procedures, dit leidt onvermijdelijk tot conflicten. Als een groep deze conflicten constructief weet te benaderen ontstaat onderling vertrouwen en een klimaat waarin leden het gevoel hebben dat ze het met elkaar oneens mogen en kunnen zijn. Het goed doorlopen van deze fase stimuleert open en eerlijke, taakgerichte communicatie in de groep.

Fase 3: Trust & Stucture

Fase 3 wordt gekarakteriseerd door een meer volwassen vorm van onderhandelen over normen en procedures.

Fase 4: Work

Als een groep deze drie fases constructief weet te doorlopen, bereiken zij de Work fase (fase 4), waarin optimaal en effectief wordt samengewerkt.Onderzoek laat zien dat teams die op een hoger niveau van groepsontwikkeling functioneren productiever zijn en beter presteren (cf. Wheelan & Tilin, 1999; Wheelan & Lisk, 2000).

Verder lezen

Van der schoor en Kloppenburg zetten in het boek  Hoera, een Conflict! uiteen hoe een teamleider effectief omgaat met de verschillende fasen. Zij stellen het ervaren en effectief omgaan met de onvermijdelijke conflicten door het team daarbij centraal.


De Amerikaanse psycholoog Bruce Tuckman beschrijft  een gelijksoortig model van fasen in teamontwikkeling. Zijn model is ouder (en daardoor minder verfijnd) dan het model van Wheelan.