Wanneer zet je een teamcoach in?

Een teamcoach zet je in als je team vast loopt in communicatie of samenwerking. Vaak wordt een teamcoach ingezet als er conflicten zijn die te groot zijn geworden, zo groot dat het niet meer lukt om hierover als team een gesprek te voeren. Er zijn verwijten naar elkaar, vergaderingen zijn gespannen en er wordt veel geroddeld in kleine groepjes. Gelijkgestemde mensen zoeken elkaar op en versterken elkaar. Dit is heel natuurlijk gedrag, het zorgt namelijk voor veiligheid en erkenning van je standpunt. Echter, als het niet lukt om de irritaties als team openlijk te bespreken, gaan ze onder de tafel etteren. Als de conflicten in de weg gaan zitten van effectiviteit van het team of de gezondheid van teamleden, is het aan te raden om een teamcoach in te schakelen.

Eerste hulp bij stroeve samenwerking

Je kunt ook veel zelf doen in je team.

Bestel hier ons gratis inspiratieboekje Eerste Hulp bij Stroeve Samenwerking

Dit boekje is gemaakt door de teamexperts van Mensen in Bedrijf. Dit inspiratieboekje helpt je om dat in kaart te brengen wat er in je team speelt. En geeft tips om zelf alvast aan de slag te gaan.


Meest voorkomende problemen (met mogelijk onderliggende reden) waarvoor een teamcoach wordt ingezet

  1. Teamleden communiceren niet goed of niet meer met elkaar
    Botsende karakters
    Gestagneerde strijdfase
  2. Conflicten en onderhuidse spanningen frustreren de samenwerking
    open gesprek wordt niet (meer) gevoerd
    er is een gevoel van onveiligheid
  3. Teamleden komen afspraken niet na
    slechte besluitvorming
  4. Teamleden zijn passief/ nemen geen  initiatief
    teamleider houdt de strijdfase tegen
    het team (of de organisatie) is te onveilig
  5. Teamleden werken op eigen eilandjes
    de aard van het werk
    teamleden zien geen toegevoegde waarde voor samenwerken

Wat is teamcoaching?

Een teamcoach helpt teams om op een constructieve manier met elkaar in gesprek te komen. Vaak is de veiligheid in het team laag en zijn de gesprekken te spannend of te moeilijk om samen aan te gaan. Een teamcoach helpt mensen zich uit te spreken en naar elkaar te luisteren. Hij of zij zal het team bewust maken van negatieve interactiepatronen door ze te benoemen. Een mooie metafoor bij teamcoaching is de ijsberg. Onder de waterlijn zwemmen vissen: kleine irritaties. Als deze vissen niet op tijd “boven water worden gehaald”, groeien ze. Het worden grote vissen, en als het echt uit de hand loopt: haaien. Haaien zijn heel spannend om boven water te halen. Een teamcoach die teamconflicten helpt oplossen, zorgt voor een veilige omgeving, waardoor teamleden zich in de groep durven uit te spreken over deze vissen en haaien. Hierdoor worden de irritateis bespreekbaar gemaakt en daarmee opgelost. Een teamcoach haalt de vissen en haaien dus niet zelf naar boven, maar laat als het ware de waterlijn zakken zodat ze langzaam zichtbaar worden. Naast teamcoaching om conflicten te neutraliseren, kan een teamcoach ook helpen om een team effectiever te maken. Je hoeft immers niet ziek te zijn, om beter te worden. In dat geval zal een teamcoach naar de  effectiviteit van het hele team kijken, en waar nodig interventies verrichten om het team verder te helpen.

Waarom loopt mijn team vast?

Teams zijn gebaad bij een bepaalde mate van diversiteit. Verschillende karakters en talenten vullen elkaar aan waardoor synergie kan ontstaan. Maar diversiteit maakt samenwerken ook moeilijk. De een wil graag een praatje maken, de ander snel aan de slag. De een is voorzichtig en vriendelijk, de ander recht door zee. Botsende karakters en onderliggende behoeftes zorgen voor frictie. De  Teamrollen van Belbin geven prachtig inzicht in deze verschillende karakters en talenten. Teamcoaching is nodig als conflicten te groot zijn geworden. Conflicten horen bij teamontwikkeling. In de   strijdfase worden conflicten openlijk besproken. Dit is vaak niet de meest prettige fase. Een vergadering van teams in de strijdfase verloopt vaak chaotisch en intens met flink wat spanningen. Als het je als team lukt om dit gesprek samen   op een goede manier te voeren, dan komt er weer rust en verhoogde effectiviteit.

Welke eigenschappen moet een teamcoach hebben?

Er zijn veel verschillende manieren om teams te coachen. Van pure procesbegeleiding tot meer inhoudelijke methodieken. Wat mij betreft zijn een aantal eigenschappen essentieel:

  1. Een teamcoach is neutraal. Hij of zij zal geen kant in conflicten kiezen, maar onbevooroordeeld het gesprek begeleiden. 
  2. Een teamcoach creëert veiligheid en structuur zodat mensen uit eigen beweging met elkaar in gesprek gaan.
  3. Een teamcoach kan goed luisteren en heeft het lef zich uit te spreken als het spannend is.

Welke tools gebruikt een teamcoach?

  1. De 4 Dimensies van Effectieve Teams helpen om te begrijpen waar in het team de wortel van het probleem zit.
  2. Deep Democracy helpt teams om conflicten te bespreken en helpt teams besluiten te nemen waar iedereen achter staat.
  3. De  Teamrollen van Belbin – of een andere methodieken (als  DISCMBTI of  Management Drives), om verschillen tussen mensen (en de dynamiek die dat oplevert) inzichtelijk te maken?
  4. Transactionele Analyse maakt communicatiepatronen in teams inzichtelijk en bespreekbaar. Ook een uitstekende manier om teamleiders inzicht te geven in de manier waarop zij de teamontwikkeling frustreren.


Deze lijst is zeker niet compleet. Het zijn de tools die  ik gebruik om teams te coachen.